Tarihte Bugün: 5 Ekim

Tarihte Bugün: 5 Ekim​

5 Ekim, dünya ve Türkiye tarihinde siyasi dönüm noktalarından teknolojik devrimlere, sanatsal başarılardan önemli kişiliklerin vedalarına kadar pek çok mühim olaya tanıklık etmiştir. İşte bu tarihin öne çıkan satır başları:

Önemli Olaylar​

1502 - Kristof Kolomb, Kosta Rika'yı Keşfetti
Dördüncü ve son Amerika yolculuğu sırasında Orta Amerika kıyılarını keşfeden ünlü denizci Kristof Kolomb, bugün Kosta Rika ("Zengin Sahil") olarak bilinen topraklara ulaştı. Bu keşif, Avrupa'nın Amerika kıtası üzerindeki sömürgecilik faaliyetlerinin genişlemesinde önemli bir adım oldu.
1864 - Kalküta (Hindistan) Kasırgası: 60,000'den Fazla Kişi Hayatını Kaybetti
Hindistan'ın Kalküta şehrini vuran büyük bir kasırga, devasa dalgalara ve sellere yol açarak tarihin en ölümcül doğal afetlerinden birine neden oldu. Şehir büyük ölçüde sular altında kaldı ve on binlerce insan yaşamını yitirdi.
1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Bağımsızlığını İlan Etti
Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki gücünün zayıfladığı bir dönemde, II. Meşrutiyet'in ilanı sonrası oluşan siyasi boşluktan faydalanan Bulgaristan Prensliği, tam bağımsızlığını ilan ederek krallığa dönüştü. Bu olay, Balkan Savaşları'na giden süreci hızlandıran önemli gelişmelerden biri oldu.
1910 - Portekiz'de Cumhuriyet İlan Edildi
Yüzyıllardır monarşi ile yönetilen Portekiz'de gerçekleşen devrim sonucunda Kral II. Manuel tahttan indirildi ve ülkede cumhuriyet yönetimi kuruldu. Bu devrim, 20. yüzyılın başlarında Avrupa'da cumhuriyetçilik akımının yükselişini simgeleyen önemli olaylardandır.
1925 - İlk Türk Telsiz-Telefon Tesisleri Kuruldu
Türkiye Cumhuriyeti'nin modernleşme adımlarından biri olarak, ilk telsiz-telefon tesisleri Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle Ankara'da kuruldu. Bu gelişme, ülkenin iletişim altyapısının temelini oluşturarak haberleşmede dışa bağımlılığı azaltma yolunda atılmış kritik bir adımdı.
1930 - Dünyanın En Büyük Zeplini "R101" Düştü: 48 Kişi Öldü
İngiliz yapımı devasa zeplin R101, ilk yolculuğu sırasında Fransa'da düştü. Dönemin en büyük hava taşıtı olan zeplinin bu trajik kazası, zeplinlerin taşımacılıktaki geleceğine dair büyük bir darbe vurdu ve havacılık tarihinde "altın çağın sonu" olarak anıldı.
1953 - Türkiye-Yugoslavya-Yunanistan Arasında Dostluk Antlaşması (Balkan Paktı) Yürürlüğe Girdi
Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği'nin Balkanlar'daki yayılmacı politikalarına karşı bir güvenlik önlemi olarak Türkiye, Yugoslavya ve Yunanistan arasında imzalanan Balkan Paktı, 5 Ekim'de yürürlüğe girdi. Bu pakt, bölge ülkeleri arasında askeri ve siyasi işbirliğini öngörüyordu.
1962 - The Beatles'ın İlk 45'liği "Love Me Do" Piyasaya Çıktı
Müzik tarihini sonsuza dek değiştirecek olan İngiliz rock grubu The Beatles, ilk single'ları "Love Me Do"yu yayınladı. Bu şarkı, grubun dünya çapındaki şöhrete ulaşacağı efsanevi yolculuğun ilk adımı oldu.
1989 - Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü'nü Kazandı
Tibet'in ruhani lideri 14. Dalai Lama (Tenzin Gyatso), Tibet'in özgürlüğü için yürüttüğü şiddet karşıtı mücadelesi ve barışçıl çabaları nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
2000 - Yugoslavya'da "Buldozer Devrimi": Slobodan Milošević Devrildi
Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nde yapılan seçimlerin sonuçlarını tanımayan Devlet Başkanı Slobodan Milošević'e karşı Belgrad'da büyük halk protestoları başladı. Göstericilerin parlamentoyu basmasıyla sonuçlanan ve "Buldozer Devrimi" olarak adlandırılan olayların ardından Milošević istifa etmek zorunda kaldı.
2011 - Apple'ın Kurucusu Steve Jobs Hayatını Kaybetti
Kişisel bilgisayar devriminin öncülerinden, Apple şirketinin kurucu ortağı ve vizyoner CEO'su Steve Jobs, pankreas kanseriyle uzun süren mücadelesinin ardından 56 yaşında vefat etti. iPhone, iPad, iMac gibi ikonik ürünlerle teknolojiyi ve insan hayatını kökünden değiştiren Jobs'un ölümü, teknoloji dünyasında büyük bir üzüntüye yol açtı.

Doğumlar​

• 1713 - Denis Diderot: Fransız yazar, filozof ve sanat eleştirmeni. Aydınlanma Çağı'nın en önemli eserlerinden olan Ansiklopedi'nin baş editörüydü.
• 1864 - Louis Lumière: Fransız mucit ve sinemanın öncülerinden. Kardeşi Auguste ile birlikte sinematografı icat etti.
• 1936 - Václav Havel: Çek oyun yazarı, entelektüel ve siyasetçi. Çekoslovakya'nın son, Çek Cumhuriyeti'nin ise ilk cumhurbaşkanıdır.
• 1951 - Bob Geldof: İrlandalı şarkıcı, söz yazarı ve aktivist. Özellikle "Live Aid" konserlerinin organizatörü olarak tanınır.
• 1967 - Guy Pearce: İngiliz-Avustralyalı ünlü aktör. Memento, L.A. Confidential ve The King's Speech gibi filmlerle tanınır.
• 1975 - Kate Winslet: İngiliz oyuncu. Titanic filmiyle dünya çapında üne kavuşmuş ve The Reader filmiyle En İyi Kadın Oyuncu Oscar'ını kazanmıştır.

Ölümler​

• 1880 - Jacques Offenbach: Alman asıllı Fransız besteci. Orpheus Öbür Dünyada (Orphée aux enfers) opereti ve meşhur "Can-can" dansı ile tanınır.
• 1940 - Silvestre Revueltas: Meksikalı besteci, kemancı ve orkestra şefi. 20. yüzyılın en önemli Meksikalı klasik müzik bestecilerinden biri olarak kabul edilir.
• 2004 - Maurice Wilkins: İngiliz fizikçi ve moleküler biyolog. DNA'nın yapısının aydınlatılmasındaki çalışmaları nedeniyle 1962'de Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü paylaşmıştır.
• 2011 - Steve Jobs: Amerikalı teknoloji girişimcisi ve Apple'ın kurucusu (Yukarıda detaylandırılmıştır).
• 2015 - Henning Mankell: İsveçli yazar. Özellikle "Müfettiş Wallander" karakterini yarattığı polisiye romanlarıyla dünya çapında tanınmıştır.