KFN Deprem Erken Uyarı Sistemi 37 Saniye Önce Uyardı!

KFN Haberleri: Deprem Erken Uyarı Sistemi 37 Saniye Önce Uyardı! (Muğla 6.8)​

Ege Denizi'nde meydana gelen 6.8'lik depremde, AFAD-RED ve Google Android Erken Uyarı Sistemleri, Bodrum ve Muğla'ya 37 saniye öncesinden 'Sarsıntı Bekleniyor' uyarısı göndererek bir ilke imza attı.



Türkiye, Ege Denizi'nde, Muğla'nın Gökova Körfezi açıklarında meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki şiddetli depremle uyandı. Sarsıntı İzmir'den Antalya'ya kadar geniş bir alanda hissedilirken, depremin kendisinden çok, depremden önce yaşananlar tarihe geçti. Depremin yıkıcı S dalgaları Muğla ve Bodrum kıyılarına ulaşmadan tam 37 saniye önce, bölgedeki milyonlarca Android ve iOS kullanıcısının telefonları, kulak tırmalayıcı bir alarm sesiyle çaldı ve ekranda "Sarsıntı Bekleniyor: Güvenli Yere Geçin" uyarısı belirdi.

Bu, Türkiye'nin ulusal deprem erken uyarı sisteminin (AFAD-RED) ve Google'ın Android sistemiyle entegrasyonunun, bu büyüklükteki bir depremde verdiği en uzun ve en başarılı toplu uyarı olarak kayıtlara geçti. 37 saniye, bir deprem anında "hayat kurtaran altın süre" olarak kabul ediliyor.

Alarm Sesi ve "Çök-Kapan-Tutun" Uyarısı​

Sabah saatlerinde yaşanan olayda, sarsıntı henüz bölgeye ulaşmamışken, telefonlardan gelen ve daha önce tatbikatlar dışında duyulmayan yüksek volümlü alarm sesi, milyonlarca kişiyi uyardı. Sosyal medyada deneyimlerini paylaşan kullanıcılar, önce sesin ne olduğunu anlayamadıklarını, ancak ekranlarındaki "Deprem Uyarısı - Sarsıntı Bekleniyor - Hemen Çök-Kapan-Tutun" bildirimini gördüklerinde durumu fark ettiklerini belirttiler.

Yaklaşık 37 saniyelik bu süre, birçok vatandaşın paniğe kapılmadan güvenli bir pozisyon almasına, araba kullananların araçlarını durdurmasına, ocak başındakilerin gazı kapatmasına veya asansör gibi tehlikeli alanlardan uzaklaşmasına olanak tanıdı. Bu, Türkiye'de deprem bilincinin "sarsıntı anında tepki verme" aşamasından, "sarsıntı öncesi önlem alma" aşamasına geçtiği ilk büyük ölçekli deneyim oldu.

Sistem Nasıl Çalıştı? P Dalgası S Dalgasına Karşı​

Peki, sistem nasıl bu kadar uzun bir süre önce uyarı verebildi? Cevap, depremin fiziğinde ve teknolojinin hızında saklı.

Bir deprem meydana geldiğinde, iki ana sismik dalga türü yayılır:

1. P Dalgası (Primary/Birincil): Çok hızlı hareket eden (sesten hızlı), ancak yıkıcı gücü düşük olan ilk dalgadır.
2. S Dalgası (Secondary/İkincil): P dalgasından daha yavaş hareket eden, ancak asıl yıkıma ve şiddetli sarsıntıya neden olan dalgadır.

AFAD-RED sistemine bağlı olan ve Gökova Körfezi'ndeki deniz tabanına yakın istasyonlardaki ivmeölçerler, depremin merkez üssündeki ilk "P" dalgasını algıladı. Yapay zeka destekli sistem, saniyeden daha kısa bir sürede bu dalganın analizini yaparak depremin büyüklüğünü (6.8) ve konumunu hesapladı.

Sistem, hemen ışık hızında hareket eden iletişim sinyalleriyle (Hücresel Yayın ve internet) AFAD mobil uygulamasını ve Google'ın Android sistemini tetikledi. Bu iletişim sinyalleri, yıkıcı olan "S" dalgasından çok daha hızlı hareket ettiği için, sarsıntı Bodrum ve Muğla kıyılarına ulaşmadan 37 saniye önce telefonlara uyarıyı göndermeyi başardı.

AFAD ve Google Entegrasyonunun Başarısı​

Bu olay, iki farklı erken uyarı sisteminin entegre çalışmasının ne kadar hayati olduğunu kanıtladı. AFAD-RED, Türkiye'nin ulusal sismik ağından aldığı hassas veriyi sağlarken, Google'ın Android Deprem Erken Uyarı Sistemi, bu veriyi ve kendi "kitle kaynaklı" (telefondaki ivmeölçerleri kullanan) verisini birleştirerek, uyarıyı saniyeler içinde milyonlarca telefona ulaştıran dağıtım mekanizmasını (Cell Broadcast) sağladı.

Bu, sistemin sadece 5-10 saniye değil, depremin merkez üssünün konumuna bağlı olarak 30 saniyenin üzerinde "altın süre" kazandırabildiğini gösteren en net kanıt oldu.

37 Saniye Hayat Kurtarır: "Altın Saniyeler"​

Uzmanlar, 37 saniyenin bir deprem için "olağanüstü" uzun bir süre olduğunun altını çiziyor. Bu süre, depreme uykuda yakalanmakla, bilinçli bir şekilde hazırlanmak arasındaki farkı yaratıyor.

Bu "altın saniyeler" içinde yapılabilecekler:

• Derhal "Çök-Kapan-Tutun" pozisyonu almak ve bunu sarsıntı başlamadan yapmak. (En çok yaralanma, sarsıntı anında panikle kaçışırken veya düşen eşyalardan dolayı olur).
• Araç kullanılıyorsa, güvenli bir şekilde yavaşlayıp durmak; köprü ve üst geçitlerden uzaklaşmak.
• Asansördeyseniz derhal terk etmek.
• Ocak, fırın gibi aletleri kapatmak ve gazı kesmek.
• Pencerelerden, devrilebilecek ağır mobilyalardan ve kütüphanelerden uzaklaşmak.

Bugün yaşananlar, Türkiye'nin depremle mücadele stratejisinde teknolojik bir dönüm noktasıdır. Sistem, milyonlarca hayatı koruyabilecek potansiyele sahip olduğunu kanıtlamıştır.

Siz de bugün Muğla veya Ege bölgesinde bu uyarıyı aldınız mı? 37 saniyelik süreniz olduğunu bilmek sizce depreme hazırlık psikolojimizi nasıl değiştirecek? Yorumlarınızı bekliyoruz!